Gelieve de Disclaimer te lezen voordat u dit artikel leest.
Voordat u dit artikel leest, raad ik u aan mijn vorige artikel te lezen:
Introductie
In augustus slaagde de dollar er in een (tijdelijke?) bodem neer te zetten.
Dit was geen verrassing voor degenen die de markt van nabij opvolgen.
Sinds de top in maart daalde de dollar met 10% op 6 maanden tijd. Markten bewegen nooit in 1 rechte lijn, er zijn altijd korte termijn bewegingen tegen de trend in.
Begin augustus was het sentiment in de dollar extreem negatief. Tegelijkertijd waren speculanten extreem long de euro (en dus short de dollar) en begon de daling in de dollar aan momentum te verliezen, hetgeen we terugzagen in de positieve divergentie tussen de dollar en haar RSI.
bron: grafiek rechtsboven: SentimenTrader, @sentimentrader
grafiek linksonder: Macro Charts, @MacroCharts
Eind vorige week (vrijdag 9 oktober) waren verschillende goudanalisten zeer negatief over de dollar. De breakout in de dollar leek immers na 3 weken reeds gefaald te hebben.
We zijn opnieuw een week verder en het lijkt er op dat ze opnieuw van mening moeten veranderen. Het lijkt om een valse breakdown te gaan.
Veel technische goudanalisten merken op dat zowel de dollar als goud zich momenteel op een cruciaal punt bevinden. Eind vorige week waren ze negatief de dollar, deze week zijn ze weer wat positiever.
Als belegger heb je hier natuurlijk niet veel aan. Als je de ene dag negatief bent omdat de breakout van de dollar gefaald lijkt te hebben, om een paar dagen later opnieuw positief te worden als blijkt dat het om een valse beweging ging, zul je snel je vertrouwen in technische analyse verliezen.
Dit is het probleem wanneer je enkel technische analyse gebruikt. Je moet vaak van mening veranderen wanneer een markt een move lijkt gedaan te hebben wanneer later blijkt dat het om een valse move ging of dat de trendlijn niet correct werd getekend.
Moeten we als technisch analist gewoon wachten tot de dollar ons een duidelijk signaal geeft om te weten in welke richting de volgende beweging zal zijn? En dan moeten we er nog rekening mee houden dat deze eerste beweging een vals signaal kan zijn…
Is er geen manier om te weten in welke richting de dollar waarschijnlijk zal bewegen vanaf dit huidige cruciale punt?
Die is er zeker wel! Ze noemt: fundamentele analyse.
Eind vorige week schreef ik: “Ik ben er ook niet van overtuigd dat we de top in deze tijdelijke dollar bounce gezien hebben. Ik ben het ermee eens dat het technisch plaatje van de dollar er niet goed uitziet. Sommige fundamentele modellen die ik volg tonen echter dat de dollar nog niet klaar is om haar lange termijn dalende trend te hervatten.”
Vanuit het puur technische standpunt waarop ik de dollar volgde, zag het er eind vorige week inderdaad niet goed uit. Echter, ik heb genoeg ervaring om te weten dat technische analyse niet de heilige graal is waarmee je alles kan voorspellen.
Om de kracht van fundamentele analyse aan te tonen, neem ik je eerst mee naar begin 2018, om daarna verder in te gaan op de huidige situatie.
Situatie begin 2018
In december 2017 begon de goudprijs sterk te stijgen om begin 2018 aan te komen vlak onder haar multi-year resistance niveau, klaar voor een breakout. Dit is toch wat de meeste analisten toen dachten.
Goud stond inderdaad, vanuit een technisch standpunt bekeken, op een extreem belangrijk punt.
Ik was het er echter niet mee eens dat goud zou uitbreken.
Eerst en vooral was het sentiment omtrent goud enorm positief. De dollar stond op dat moment zeer zwak, en er waren enorm veel geopolitieke headlines die positief zouden moeten zijn voor goud.
Speculatieve positionering was enorm begin 2018. (Wanneer goud in februari 2019, na de sterke daling die in 2018 volgde, opnieuw de resistance aanraakte, was er zo goed als geen speculatieve interesse in goud. Dit was een duidelijke indicatie dat goud toen wel klaar was om uit te breken.)
Niet alleen dachten de meeste beleggers dat goud ging uitbreken, zelfs de mainstream media dacht dit:
Bron: Barron's
Bovenstaande artikels zijn van januari 2018. Goud consolideerde 3 maanden vlak onder het multi-year resistance niveau en daalde daarna zeer sterk. Als je ooit denkt succesvol te kunnen beleggen door (op cruciale turning points) met de massa mee te lopen (de enorme speculatieve long positie begin 2018) of door het mainstream nieuws te volgen, wens ik je veel succes.
Een andere extreem belangrijke reden waarom in dacht dat goud niet zou uitbreken maar zou dalen, was dat een breakout helemaal niet ondersteund werd door de fundamentals.
Voordat ik dit verder uitleg, ga ik graag eerst even dieper in op mijn mening over fundamentele (top-down) analyse.
Veel technische analisten zweren bij het gebruik van enkel en alleen hun prijsanalyse. Prijs wordt gezien als de ultieme waarheid. Fundamentele analisten zijn het doorgaans toch allemaal met elkaar oneens, waarom zou je ze volgen?
Zoals legendarische trader Richard Dennis stelt: “I agree with the metaphysics of technical analysis that the fundamentals are discounted. You don’t get any profits from fundamental analysis; you get profit from buying and selling. So why stick with the appearance when you can go right to the reality of price and analyze it better.”
Ik ben het volledig eens met deze uitspraak.
Het grote probleem met veel fundamentele top-down analyse is dat het vaak om meningen, theorieën, en ‘narratives’ gaat.
Tegenwoordig heb je bijvoorbeeld een groep van analisten die denken dat de dollar zeer hard in waarde gaat stijgen en een groep die denkt dat de dollar sterk zal dalen. Beiden hebben ze goede argumenten. Hoe kan je echter weten wie waarschijnlijk gelijk zal krijgen? Moet je echt een keuze maken met het gevaar dat je fout bent? Hierom gebruiken velen technische analyse waarbij de prijsactie aantoont welke richting de dollar zal uitgaan.
Opnieuw niks mis met deze gedachtegang. Het aantal bekende beleggers die sinds 2015 een recessie in de VS voorspellen met al haar gevolgen, waren duidelijk niet zo succesvol tot begin 2020.
Beleggers die de, vaak goed onderbouwde, argumenten van deze experts hebben gevolgd, hebben mogelijk 5 jaar van de stijging in de S&P500 gemist (tussen begin 2015 en begin 2020 toen covid roet in het eten kwam gooien).
Een ander voorbeeld is China. Hoeveel bekende beleggers zijn er wel niet die al jaren een ineenstorting van de Chinese economie voorspellen?
Het is dus niet verwonderlijk waarom zoveel beleggers zich focussen op technische analyse.
Doorheen de jaren waarin ik al deze bekende beleggers heb gevolgd, heb ik geleerd dat hun visies interessante ideeën zijn, maar dat het in 90% van de gevallen gewoon als een mening moet gezien worden en dat niemand de waarheid in petto heeft.
Wat ik echter ook ontdekte, en dit verbeterde de prestaties van mijn beleggingen enorm, is dat het gebruik van voorspellende modellen enorm helpt.
Hiermee bedoel ik dat je een model moet gebruiken dat een leidende indicator is voor bijvoorbeeld de bbp groei.
Wanneer alle ‘experts’ dan waarschuwen voor een recessie en een aandelencrash, moet je simpelweg kijken naar je model om na te gaan of ze gelijk hebben.
Midden 2016 waren veel beleggers bijvoorbeeld zeer negatief over de Amerikaanse economie en voorspelden ze een recessie.
Wanneer je echter op volgende grafiek kijkt, zie je dat de leading indicators van de OECD voor de VS en Europa tussen april en augustus van dat jaar duidelijk aan het bodemen waren.
Wat volgde was geen recessie of een aandelencrash, maar een aantrekkende economie en 2017 was één van de minst volatiele jaren ooit op de beurs.
Bron: OECD
Door gebruik te maken van deze leading indicators moet je geen aandacht meer geven aan de mainstream media of andere experts die je constant bombarderen met hun voorspellingen. Kijk gewoon naar je model en gebruik de meningen van anderen als een contraire indicator.
Nu dat we dit weten, laten we terugkeren naar de situatie in de dollar en goud begin 2018.
Zoals de meesten waarschijnlijk zullen weten, wordt de goudprijs vooral gedreven door de trend in de dollar en de reële rente.
Voordat we verder kunnen gaan, moeten we de bewegingen in de dollar op de korte tot medium-lange termijn begrijpen.
Hiervoor gebruik ik de ‘Dollar smile theory’ ontwikkeld door voormalig Morgan Stanley strategist, Stephen Jen.
Dit denkkader bestaat uit drie delen:
-rechterkant van de glimlach: Hier bevind je je wanneer de economie in de VS relatief sterker is dan die van de rest van de wereld. De Fed is hawkish (monetair beleid wordt aangespannen) waardoor global liquidity afneemt. Dit is negatief voor risk assets en goed voor de dollar.
-linkerkant van de glimlach: Hier bevind je je wanneer de gehele wereldeconomie (dus ook de VS) aan het vertragen is of zich in een recessie bevindt. De risico appetijt van beleggers neemt af en er zijn safe haven flows naar munten als de USD en JPY waardoor deze in waarde toenemen.
-de bodem van de glimlach: Op dit punt bevind je je wanneer de hele wereldeconomie tegelijkertijd aan het groeien is. Beleggers zijn bereid risico te nemen, alles ziet er goed uit, er is veel liquiditeit. Onder deze omstandigheden doet de dollar het doorgaans niet goed.
Op onderstaande grafiek zien we de dollar smile theory grafisch weergegeven.
De witte stippellijn geeft de ‘smile’ weer en de balken hierachter geven de historische effectieve performance van de dollar weer in de verschillende regimes.
U ziet dat het niet gewoon een theorie is maar dat de data sinds 1985 effectief aantoont dat de dollar smile theory een goed framework biedt om de bewegingen in de dollar te begrijpen.
Bron: Viraj Patel, @VPatelFX
Weet je nog waar alle economen en analisten over spraken in 2017? Het feit dat de hele wereldeconomie gelijktijdig aan het groeien was. Iedereen had het over ‘synchronized global growth’.
Het IMF schreef in januari 2018 het volgende: “Some 120 economies, accounting for three quarters of world GDP, have seen a pickup in growth in year-on-year terms in 2017, the broadest synchronized global growth upsurge since 2010.”
In 2017 bevonden we ons dus duidelijk aan de onderkant van de ‘dollar smile theory’. Het was dan ook niet verwonderlijk dat de dollar sterk daalde dat jaar.
Beleggers extrapoleerden de dalende trend van de dollar in 2017 naar de toekomst en dachten dat dit de zuurstof zou bieden die goud zou nodig hebben om begin 2018 uit te breken.
De dalende trend kon echter niet doorgetrokken worden omdat fundamentals sterk aan het veranderen waren.
De leading indicators gaven duidelijk aan dat de economie in de VS zeer sterk zou blijven. De economieën buiten de VS daarentegen, zagen hun piek in groei begin 2018. (zie hoe de blauwe lijn op de OECD grafiek hierboven piekte eind 2017 terwijl de leading indicator van de VS bleef stijgen tot midden 2018)
Het feit dat de groei in de wereldeconomie buiten de VS piekte begin 2018 terwijl de economie in de VS sterk bleef, zien we ook duidelijk terug in de prestatie van hun aandelenmarkten.
Zowel de aandelenmarkt in de VS, Europa, en Emerging markets piekten begin 2018 en zagen een scherpe correctie van 10%.
Hierna zien we echter een duidelijke divergentie voor de rest van het jaar.
In september stond de markt in de VS op een nieuwe all-time high terwijl de markt in Europa en de opkomende landen bleef dalen doorheen het jaar.
Begin 2018 gaven de leading indicators dus aan dat de Amerikaanse economie sterk zou blijven terwijl de rest van de wereld zwakker zou worden. Als we terugdenken aan de dollar smile theorie, dan is het duidelijk dat we ons zouden begeven in een situatie waarin de dollar zou moeten sterker worden. Dit ging in tegen de consensus die begin 2018 dacht dat de dollar verder zou dalen en goud zou uitbreken.
Een sterke Amerikaanse economie impliceert ook dat de reële rente niet veel ruimte had om te dalen, iets wat goud nodig heeft om te stijgen.
Naast mijn leading indicators voor de economie die een sterkere dollar voorspelden, volgde ik ook een leading indicator voor de dollar zelf op basis van ‘liquidity’.
Onderstaande grafiek van begin 2018 toont hoe dit model (donker blauwe lijn) een zeer goede voorspeller is van de evolutie van de dollar (licht blauwe lijn, merk op dat de dollar invers wordt weergegeven op de grafiek).
Bron: Nordea
Daar kwam nog boven dat de fed in 2018 zou beginnen met het afbouwen van haar balans, de zogenoemde quantitative tightening. Ook dit was een positief element voor de dollar.
Samengevat:
Begin 2018 waren zeer veel analisten (en de mainstream media) overtuigd dat goud zou uitbreken en de dollar verder zou dalen.
Dit werd echter volledig tegengesproken door de fundamentals. Dit is een duidelijk voorbeeld van een situatie waarbij het helpt om zowel technische als fundamentele analyse te gebruiken.
Tijdens die eerste 3 maanden van 2018 was het heel moeilijk om de goudmarkt te volgen en niet in te kopen toen iedereen positief was. De enige reden waarom ik heel die periode in cash bleef zitten was omdat ik om fundamentele redenen wist dat een breakout onwaarschijnlijk was. Indien ik enkel technische analyse had gebruikt, was mijn convictie waarschijnlijk veel minder sterk geweest en had ik misschien toch ingekocht met sterke verliezen als gevolg.
Huidige situatie
Vorige week schreef ik dat de dollar er vanuit een technisch perspectief inderdaad niet zo goed uitzag. Ik had echter moeite om te geloven dat de daling in de dollar zich direct zou verderzetten. Bepaalde fundamentele modellen die ik volg, gaven immers aan dat de dollar op korte termijn sterker zou kunnen worden.
Onderstaande grafiek toont hoe de evolutie in liquiditeit (donker blauwe lijn) een voorspellende factor is in de bewegingen van de dollar.
Herinner je je in maart toen de wereld leek te eindigen, dat verschillende analisten dachten dat de dollar nog veel verder zou stijgen?
Dit model gaf aan dat de dollar waarschijnlijk veel zwakker zou worden. Dit is exact wat gebeurde.
Bron: Andreas Steno Larsen, Nordea, @AndreasSteno
Ik ben het eens met de meeste technische analisten die de goudmarkt volgen dat zowel de goudprijs als de dollar zich (op de korte termijn) op een cruciaal punt bevinden.
Omdat technische analyse het moeilijk heeft om te voorspellen welke uitkomst de meeste kans heeft om te geschieden, gebruik ik fundamentele modellen. (merk op dat ik fundamentele modellen gebruik, ik geef geen aandacht aan theorieën, opinies en narratives)
Mijn kortetermijnvisie is dus dat ik een sterkere dollar verwacht en dat we de bodem in de goudprijs nog niet gezien hebben.
Merk op dat ik op de lange termijn zeer negatief ben over de dollar. Het enige wat ik nu verwacht is een countertrend beweging van enkele dagen/weken.
Alle fundamentele lange termijn modellen die ik volg, geven aan dat de dollar de komende jaren sterk in waarde zal dalen.
Maar wat met Europa? De euro is toch een ramp en alle Europese landen hebben enorme schulden! Hoe kan de dollar stijgen als het alternatief de euro is??
Dit is één van de meningen/theorieën/narratives die ik eerder aanhaalde.
Dit is ook fundamentele analyse maar het is niet de fundamentele analyse die je nodig hebt om (op een consequente manier) geld te verdienen.
Natuurlijk, als je gespecialiseerd bent in dit soort van analyses kan je veel waarde toevoegen en veel geld verdienen. Maar voor ons, de normale beleggers die consequent geld willen verdienen en niet graag 5 jaar wachten tot een idee werkt, zijn deze theorieën nogal nutteloos. Focus op wat de harde data je vertelt, negeer de nieuwsberichten, negeer de goeroes, en volg een fundamenteel model.
Graag sluit ik af met volgende drie grafieken die deze week werden gedeeld op twitter.
De eerste is afkomstig van Northstar (@Northst18363337).
Deze grafiek toont duidelijk aan dat de dollar op de lange-termijn zal dalen.
Bron: Northstar, @Northst18363337
De volgende grafiek is afkomstig van Macro Charts (@MacroCharts).
Wanneer je naar deze grafiek kijkt, zou je duidelijk denken dat de dollar een belangrijke support heeft bereikt en opnieuw zal gaan stijgen.
Bron: Macro Charts, @MacroCharts
De laatste grafiek is afkomstig van Aksel Kibar (@TechCharts).
Hij gebruikt deze grafiek om “de mogelijkheid tot wereldwijde dollar sterkte” aan te geven.
Bron: Aksel Kibar, @TechCharts
Dus, hier heb je het, de reden waarom je meer nodig hebt dan alleen technische analyse.
Drie verschillende grafieken, 2 verschillende conclusies, welke zal de juiste zijn?
Naar mijn mening zal op de korte termijn de grafiek van MacroCharts kloppen.
Op de lange termijn zal het waarschijnlijk de grafiek van Northstar zijn die correct zal blijken. (Ik zal in een toekomstig artikel ingaan op mijn fundamentele lange termijnvisie van de dollar.)
Mijn conclusie van vorige week blijft daarom behouden: “Omdat er zich geen duidelijke bodemvorming heeft voorgedaan in goud of de mijnen, acht ik het mogelijk dat we opnieuw gaan dalen.
Echter, van zodra het duidelijk is dat we de bodem gezien hebben, zal ik niet twijfelen om opnieuw in te stappen.
Ik heb er geen probleem mee om mijn mening aan de kant te schuiven en mijn strategie aan te passen.”